آرای صادر شده از محاکم، مطابق با مقررات اصولاً قابل اعتراض است. محاکم نیز ممکن است در صدور رأی خود خطا داشته باشند. حق اعتراض به رأی به جهت تضمین عدالت و دادرسی منصفانه در نظر گرفته شده است. قانونگذار طرقی را برای اعتراض به رأی دادگاه در نظر گرفته است که به دو بخش کلی طرق عادی و فوق العاده تقسیم می شود. واخواهی حقوقی و واخواهی کیفری از طرق عادی اعتراض به آرای صادره از محاکم می باشد. در برخی مواقع ممکن است که شخص نتواند در جلسه رسیدگی، حاضر شود. اگر بدون حضور او جلسه برگزار شده و حکم محکومیت قطعی صادر شود، حکم صادر شده غیابی بوده و قانونگذار حق واخواهی برای شخص محکوم در نظر گرفته است. در این گفتار به بررسی دقیق تر این مفاهیم می پردازیم.
واخواهی حقوقی چیست؟
واخواهی از روش های اعتراض به احکام صادره از دادگاه است که در شرایطی که حکم غیابی صادر شده باشد، حق اعتراض به حکم غیابی را قانونگذار تحت عنوان واخواهی پیش بینی کرده است. یعنی اگر شخصی به صورت غیابی محکوم شده باشد، صرف نظر از اینکه امکان تجدیدنظرخواهی دارد یا خیر، می تواند از حکم صادره واخواهی کند. واخواهی همواره با مفهوم حکم غیابی همراه است و برای شناخت آن باید با مفهوم حکم غیابی آشنا شویم.
شرایط غیابی بودن حکم برای واخواهی حقوقی
ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی در تعریف حکم غیابی گفته است «حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیر دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد.» از متن ماده مشخص است که اصل بر حضوری بودن حکم است، مگر مواردی که قانونگذار مشخص کرده است. همچنین حکم، نسبت به خواهان همیشه حضوری است و فقط نسبت به خوانده می تواند غیابی باشد. حکم دادگاه تنها در صورتی ممکن است غیابی باشد که در جزء یا کل، رأی به ضرر و علیه خوانده صادر شده باشد.
نکته دیگر در رابطه با غیابی بودن حکم، عدم حضور در جلسات است؛ یعنی خوانده حتی در یک جلسه دادگاه نیز حاضر نشده باشد یا کسی از جانب او حضور نیافته باشد و همچنین دفاع کتبی ننموده باشد. منظور از دفاع کتبی، لایحه ای است که خوانده در پاسخ خواهان برای بررسی در جلسه دادگاه، ارسال می کند. در انتهای ماده، بیان شده که برای حضوری بودن رأی، ابلاغ به خوانده باید واقعی باشد و اگر نباشد به همراه سایر شرایط، رأی صادر شده غیابی خواهد بود. در این مورد اندکی توضیح لازم است که ببینیم منظور از ابلاغ واقعی چیست
ابلاغ واقعی به چه نوع ابلاغی گفته می شود؟
ابلاغ، در صورتی واقعی است که برگه ابلاغیه، مطابق مقررات قانونی به شخص مخاطب توسط مأمور قانونی تحویل داده شود و در مقابل رسید دریافت کرده و آن را گزارش کند. البته امروزه ابلاغ به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا انجام می شود. آیا ابلاغ الکترونیکی نیز واقعی شمرده می شود؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که معیار واقعی بودن ابلاغ، اطمینان از وصول و رؤیت ابلاغ توسط مخاطب آن است. در مورد الکترونیکی بودن ابلاغ نیز زمانی که ابلاغ در سامانه ثنا مشاهده گردد، رؤیت ابلاغ در سامانه تشخیص داده شده و ثبت می شود. در نتیجه ابلاغ، واقعی محسوب می گردد.
اگر دعوا چند خوانده داشته باشد ملاک غیابی بودن چیست؟
اگر دعوا چند خوانده داشته باشد، در صورتی که همه خواندگان دست کم در یک جلسه شرکت کرده یا لایحه داده باشند یا ابلاغ واقعی نسبت به ایشان انجام شده باشد، رأی برای همگی حضوری است و اگر هیچ یک این شرط را نداشته باشند، رأی نسبت به همگی غیابی خواهد بود.
اما اگر فقط بعضی حضور داشته باشند و بعضی اصلاً در جریان رسیدگی حضور نداشته باشند، مطابق حکم ماده ۳۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه رسیدگی را نسبت به تمام خواندگان انجام می دهد و حکم صادره نسبت به آنانی که حضور داشته اند حضوری و نسبت به سایرین، غیابی خواهد بود.
واخواهی کیفری چیست؟
واخواهی در امور کیفری نیز به همان ترتیبی که در رابطه با واخواهی حقوقی مطرح شد، نسبت به احکامی است که دادگاه به صورت غیابی صادر می کند. بخش اول ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری در این باره می گوید «در تمام جرایم، به استثناء جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند، هرگاه متهم یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود یا لایحه دفاعیه نفرستاده باشد، دادگاه پس از رسیدگی رأی غیابی صادر می کند…» نکته ای که در این قسمت وجود دارد، حق اللهی نبودن جرایم است؛ یعنی تنها نسبت به جرایمی است که جنبه خصوصی داشته باشند. در جرایم حق اللهی، امکان صدور رأی غیابی وجود ندارد، در نتیجه واخواهی مطرح نیست.
شرایط غیابی بودن حکم برای واخواهی کیفری
در واخواهی کیفری نیز مانند واخواهی حقوقی، رأی باید غیابی صادر شده باشد. با وجود نزدیکی بسیار به تعاریف بررسی شده در واخواهی حقوقی، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند که بررسی می کنیم. ابتدا آن که متهم یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشند. ملاک در اینجا جلسات دادگاه است؛ در نتیجه حضور در جلسات دادسرا تأثیری در غیابی بودن ندارد. مورد دیگر نیز عدم ارسال لایحه به دادگاه است. اگر لایحه ارسال شده باشد، به معنی اطلاع از رسیدگی و پرونده است و حکم در این صورت حضوری خواهد بود. در واخواهی حقوقی خواندیم که نباید اخطاریه به صورت واقعی ابلاغ شده باشد. در واخواهی کیفری چنین شرطی وجود ندارد و ابلاغ یا عدم ابلاغ اخطاریه، تأثیری در غیابی بودن یا نبودن حکم ندارد.
واخواهی حقوقی و واخواهی کیفری چگونه انجام می شود؟
ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی درباره واخواهی در امور حقوقی بیان داشته «محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می شود. دادخواست واخواهی در دادگاه صادرکننده حکم غیابی قابل رسیدگی است.» همچنین ماده ۴۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری را داریم که می گوید «دادگاه پس از واخواهی، با تعیین وقت رسیدگی، طرفین را دعوت می کند و پس از بررسی ادله و دفاعیات واخواه، تصمیم مقتضی اتخاذ می نماید. عدم حضور طرفین یا هر یک از آنان مانع رسیدگی نیست.» از این مواد قانونی مشخص است که رسیدگی به واخواهی در همان دادگاه صادرکننده رأی غیابی انجام می شود. لذا ثبت اعتراض واخواهی باید نسبت به همان مرجع انجام شود و مانند تجدیدنظرخواهی نخواهد بود.
واخواهی حقوقی و کیفری محدود به حکم صادر شده در دادگاه نخستین نمی باشد و در دادگاه تجدیدنظر نیز با همان شرایط گفته شده در خصوص غیابی بودن حکم، امکان صدور رأی غیابی وجود دارد.
مهلت واخواهی حقوقی و کیفری
مهلت واخواهی در هر دو مورد یکسان و مشابه است. در رابطه با واخواهی حقوقی، ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی در این باره توضیح می دهد که مهلت واخواهی برای افراد مقیم داخل کشور تا ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی حکم است. مهلت واخواهی کیفری نیز آن گونه که ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می کند، تا ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود. مهلت واخواهی در امور حقوقی و کیفری برای افراد مقیم در خارج از کشور تا دو ماه پس از ابلاغ واقعی خواهد بود.
مهلت واخواهی از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود. اگر ابلاغ واقعی نباشد، مهلت پیش بینی شده از تاریخ اطلاع در نظر گرفته می شود.
آثار واخواهی حقوقی و کیفری
مهم ترین اثر واخواهی، اثر تعلیقی آن است. به این معنی که ابتدا تا گذشت زمان و مهلت قانونی واخواهی، امکان اجرای حکم نیست و اگر واخواهی انجام شود، حکم معلق می ماند تا نتیجه رسیدگی به واخواهی مشخص گردد. همچنین واخواهی موجب لغو رأی اولیه می شود و دادگاه، مجدد به موضوع رسیدگی و حکم مقتضی صادر می کند.
به موجب ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر شخص غایب، واخواهی نماید و رأی در دادگاه بعدی به نفع او صادر شده باشد، خواهان دعوای نخستین ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم و خسارات دادرسی به نفع واخواه است.
واخواهی تاثیری بر تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی ندارد. واخواهی، حق تجدیدنظر را از بین نمی برد و همچنین اگر شخصی در مهلت مقرر واخواهی نکرده باشد، در صورتی که حکم قابل تجدیدنظر باشد امکان تجدیدنظرخواهی برای او فراهم است.
اثر واخواهی تنها نسبت به واخواه و واخوانده است و اگر دعوایی چند خوانده و محکوم داشته باشد که برخی واخواهی کرده باشند و برخی اقدام به واخواهی نکرده باشند، نتیجه واخواهی و حکم صادر شده تنها نسبت به آنانی که واخواهی کردند موثر است. استثناء این امر زمانی است که حکم قابل تجزیه و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به تمام طرفین اجرا می شود.
جمع بندی پایانی
واخواهی حقوقی و واخواهی کیفری از طرق عادی اعتراض به احکام دادگاه می باشد که قانونگذار برای محکوم علیه غایب در نظر گرفته است. اگر حکم صادر شده غیابی باشد در مهلت مقرر، خوانده یا متهم که حکم علیه او صادر شده است می تواند درخواست واخواهی ثبت کند تا رسیدگی مجدد در همان دادگاه انجام شود. این امر برای آن است که اگر شخص از رسیدگی اطلاع نداشته و یا به هر جهت فرصت دفاع از خود را از دست داده است، بتواند برای تضمین دادرسی منصفانه و صحیح از خود دفاع کند. واخواهی آثاری را نیز به همراه دارد که مهم ترین آن تعلیق حکم و لغو حکم صادر شده است.
اگر برای مسائل حقوقی خود نیاز به کسب مشاوره و راهنمایی متخصصین حقوقی دارید، مشاورین حقوقی رایزنی در کنار شما هستند و با بالاترین کیفیت شما را همراهی می کنند. برای دریافت مشاوره می توانید به بخش مشاوره حقوقی رایزنی مراجعه نمایید. سؤالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید. همچنین برای مشاهده موضوعات بیشتر می توانید به نکات حقوقی رایزنی مراجعه کرده و مطالب مورد نظر خود را مطالعه نمایید.
If you beloved this posting and you would like to get additional facts relating to وکیل ثبت kindly pay a visit to our page.
واخواهی حقوقی چیست؟
واخواهی از روش های اعتراض به احکام صادره از دادگاه است که در شرایطی که حکم غیابی صادر شده باشد، حق اعتراض به حکم غیابی را قانونگذار تحت عنوان واخواهی پیش بینی کرده است. یعنی اگر شخصی به صورت غیابی محکوم شده باشد، صرف نظر از اینکه امکان تجدیدنظرخواهی دارد یا خیر، می تواند از حکم صادره واخواهی کند. واخواهی همواره با مفهوم حکم غیابی همراه است و برای شناخت آن باید با مفهوم حکم غیابی آشنا شویم.
شرایط غیابی بودن حکم برای واخواهی حقوقی
ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی در تعریف حکم غیابی گفته است «حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیر دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه، ابلاغ واقعی نشده باشد.» از متن ماده مشخص است که اصل بر حضوری بودن حکم است، مگر مواردی که قانونگذار مشخص کرده است. همچنین حکم، نسبت به خواهان همیشه حضوری است و فقط نسبت به خوانده می تواند غیابی باشد. حکم دادگاه تنها در صورتی ممکن است غیابی باشد که در جزء یا کل، رأی به ضرر و علیه خوانده صادر شده باشد.
نکته دیگر در رابطه با غیابی بودن حکم، عدم حضور در جلسات است؛ یعنی خوانده حتی در یک جلسه دادگاه نیز حاضر نشده باشد یا کسی از جانب او حضور نیافته باشد و همچنین دفاع کتبی ننموده باشد. منظور از دفاع کتبی، لایحه ای است که خوانده در پاسخ خواهان برای بررسی در جلسه دادگاه، ارسال می کند. در انتهای ماده، بیان شده که برای حضوری بودن رأی، ابلاغ به خوانده باید واقعی باشد و اگر نباشد به همراه سایر شرایط، رأی صادر شده غیابی خواهد بود. در این مورد اندکی توضیح لازم است که ببینیم منظور از ابلاغ واقعی چیست
ابلاغ واقعی به چه نوع ابلاغی گفته می شود؟
ابلاغ، در صورتی واقعی است که برگه ابلاغیه، مطابق مقررات قانونی به شخص مخاطب توسط مأمور قانونی تحویل داده شود و در مقابل رسید دریافت کرده و آن را گزارش کند. البته امروزه ابلاغ به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا انجام می شود. آیا ابلاغ الکترونیکی نیز واقعی شمرده می شود؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که معیار واقعی بودن ابلاغ، اطمینان از وصول و رؤیت ابلاغ توسط مخاطب آن است. در مورد الکترونیکی بودن ابلاغ نیز زمانی که ابلاغ در سامانه ثنا مشاهده گردد، رؤیت ابلاغ در سامانه تشخیص داده شده و ثبت می شود. در نتیجه ابلاغ، واقعی محسوب می گردد.
اگر دعوا چند خوانده داشته باشد ملاک غیابی بودن چیست؟
اگر دعوا چند خوانده داشته باشد، در صورتی که همه خواندگان دست کم در یک جلسه شرکت کرده یا لایحه داده باشند یا ابلاغ واقعی نسبت به ایشان انجام شده باشد، رأی برای همگی حضوری است و اگر هیچ یک این شرط را نداشته باشند، رأی نسبت به همگی غیابی خواهد بود.
اما اگر فقط بعضی حضور داشته باشند و بعضی اصلاً در جریان رسیدگی حضور نداشته باشند، مطابق حکم ماده ۳۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه رسیدگی را نسبت به تمام خواندگان انجام می دهد و حکم صادره نسبت به آنانی که حضور داشته اند حضوری و نسبت به سایرین، غیابی خواهد بود.
واخواهی کیفری چیست؟
واخواهی در امور کیفری نیز به همان ترتیبی که در رابطه با واخواهی حقوقی مطرح شد، نسبت به احکامی است که دادگاه به صورت غیابی صادر می کند. بخش اول ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری در این باره می گوید «در تمام جرایم، به استثناء جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند، هرگاه متهم یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود یا لایحه دفاعیه نفرستاده باشد، دادگاه پس از رسیدگی رأی غیابی صادر می کند…» نکته ای که در این قسمت وجود دارد، حق اللهی نبودن جرایم است؛ یعنی تنها نسبت به جرایمی است که جنبه خصوصی داشته باشند. در جرایم حق اللهی، امکان صدور رأی غیابی وجود ندارد، در نتیجه واخواهی مطرح نیست.
شرایط غیابی بودن حکم برای واخواهی کیفری
در واخواهی کیفری نیز مانند واخواهی حقوقی، رأی باید غیابی صادر شده باشد. با وجود نزدیکی بسیار به تعاریف بررسی شده در واخواهی حقوقی، تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند که بررسی می کنیم. ابتدا آن که متهم یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده باشند. ملاک در اینجا جلسات دادگاه است؛ در نتیجه حضور در جلسات دادسرا تأثیری در غیابی بودن ندارد. مورد دیگر نیز عدم ارسال لایحه به دادگاه است. اگر لایحه ارسال شده باشد، به معنی اطلاع از رسیدگی و پرونده است و حکم در این صورت حضوری خواهد بود. در واخواهی حقوقی خواندیم که نباید اخطاریه به صورت واقعی ابلاغ شده باشد. در واخواهی کیفری چنین شرطی وجود ندارد و ابلاغ یا عدم ابلاغ اخطاریه، تأثیری در غیابی بودن یا نبودن حکم ندارد.
واخواهی حقوقی و واخواهی کیفری چگونه انجام می شود؟
ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی درباره واخواهی در امور حقوقی بیان داشته «محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می شود. دادخواست واخواهی در دادگاه صادرکننده حکم غیابی قابل رسیدگی است.» همچنین ماده ۴۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری را داریم که می گوید «دادگاه پس از واخواهی، با تعیین وقت رسیدگی، طرفین را دعوت می کند و پس از بررسی ادله و دفاعیات واخواه، تصمیم مقتضی اتخاذ می نماید. عدم حضور طرفین یا هر یک از آنان مانع رسیدگی نیست.» از این مواد قانونی مشخص است که رسیدگی به واخواهی در همان دادگاه صادرکننده رأی غیابی انجام می شود. لذا ثبت اعتراض واخواهی باید نسبت به همان مرجع انجام شود و مانند تجدیدنظرخواهی نخواهد بود.
واخواهی حقوقی و کیفری محدود به حکم صادر شده در دادگاه نخستین نمی باشد و در دادگاه تجدیدنظر نیز با همان شرایط گفته شده در خصوص غیابی بودن حکم، امکان صدور رأی غیابی وجود دارد.
مهلت واخواهی حقوقی و کیفری
مهلت واخواهی در هر دو مورد یکسان و مشابه است. در رابطه با واخواهی حقوقی، ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی در این باره توضیح می دهد که مهلت واخواهی برای افراد مقیم داخل کشور تا ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی حکم است. مهلت واخواهی کیفری نیز آن گونه که ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می کند، تا ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود. مهلت واخواهی در امور حقوقی و کیفری برای افراد مقیم در خارج از کشور تا دو ماه پس از ابلاغ واقعی خواهد بود.
مهلت واخواهی از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود. اگر ابلاغ واقعی نباشد، مهلت پیش بینی شده از تاریخ اطلاع در نظر گرفته می شود.
آثار واخواهی حقوقی و کیفری
مهم ترین اثر واخواهی، اثر تعلیقی آن است. به این معنی که ابتدا تا گذشت زمان و مهلت قانونی واخواهی، امکان اجرای حکم نیست و اگر واخواهی انجام شود، حکم معلق می ماند تا نتیجه رسیدگی به واخواهی مشخص گردد. همچنین واخواهی موجب لغو رأی اولیه می شود و دادگاه، مجدد به موضوع رسیدگی و حکم مقتضی صادر می کند.
به موجب ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر شخص غایب، واخواهی نماید و رأی در دادگاه بعدی به نفع او صادر شده باشد، خواهان دعوای نخستین ملزم به جبران خسارت ناشی از اجرای حکم و خسارات دادرسی به نفع واخواه است.
واخواهی تاثیری بر تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی ندارد. واخواهی، حق تجدیدنظر را از بین نمی برد و همچنین اگر شخصی در مهلت مقرر واخواهی نکرده باشد، در صورتی که حکم قابل تجدیدنظر باشد امکان تجدیدنظرخواهی برای او فراهم است.
اثر واخواهی تنها نسبت به واخواه و واخوانده است و اگر دعوایی چند خوانده و محکوم داشته باشد که برخی واخواهی کرده باشند و برخی اقدام به واخواهی نکرده باشند، نتیجه واخواهی و حکم صادر شده تنها نسبت به آنانی که واخواهی کردند موثر است. استثناء این امر زمانی است که حکم قابل تجزیه و تفکیک نباشد که در این صورت نسبت به تمام طرفین اجرا می شود.
جمع بندی پایانی
واخواهی حقوقی و واخواهی کیفری از طرق عادی اعتراض به احکام دادگاه می باشد که قانونگذار برای محکوم علیه غایب در نظر گرفته است. اگر حکم صادر شده غیابی باشد در مهلت مقرر، خوانده یا متهم که حکم علیه او صادر شده است می تواند درخواست واخواهی ثبت کند تا رسیدگی مجدد در همان دادگاه انجام شود. این امر برای آن است که اگر شخص از رسیدگی اطلاع نداشته و یا به هر جهت فرصت دفاع از خود را از دست داده است، بتواند برای تضمین دادرسی منصفانه و صحیح از خود دفاع کند. واخواهی آثاری را نیز به همراه دارد که مهم ترین آن تعلیق حکم و لغو حکم صادر شده است.
اگر برای مسائل حقوقی خود نیاز به کسب مشاوره و راهنمایی متخصصین حقوقی دارید، مشاورین حقوقی رایزنی در کنار شما هستند و با بالاترین کیفیت شما را همراهی می کنند. برای دریافت مشاوره می توانید به بخش مشاوره حقوقی رایزنی مراجعه نمایید. سؤالات و نظرات خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید. همچنین برای مشاهده موضوعات بیشتر می توانید به نکات حقوقی رایزنی مراجعه کرده و مطالب مورد نظر خود را مطالعه نمایید.
If you beloved this posting and you would like to get additional facts relating to وکیل ثبت kindly pay a visit to our page.